Complexiteit van de sport
Al enkele jaren ben ik een fervent kijker van Formule 1-races, grotendeels door de successen van Max Verstappen. In eerste instantie dacht ik dat de Formule 1 simpelweg draaide om het zo snel mogelijk rijden van heel vele rondes. Ik ben echter tot het besef gekomen dat er veel meer bij komt kijken. Naast de vaardigheden van de coureur en de capaciteiten van de auto spelen het team (inclusief de informatie die aan de coureur wordt gegeven), de tactieken (wanneer wel of niet pitstops maken), de gekozen banden, het weer en het type circuit allemaal een rol. Het verdiepen in de complexiteiten van deze sport heeft me ertoe gebracht het steeds meer te waarderen. Als gevolg daarvan kijk ik nu liever naar elke race (en zelfs de voorbereidingen 😅) om beter te begrijpen waarom elk team bepaalde beslissingen neemt. Yep, ik ben inmiddels een fan.
Verdieping door succeservaringen bij Formule 1 en therapie
Mijn ervaring met proces gerichte ACT (Acceptance and Commitment Therapy) is te vergelijken met mijn groeiende liefde voor de Formule 1. Door het succes van Max Verstappen vond ik het steeds leuker om naar Formule 1 te kijken en ging ik mij er steeds meer in verdiepen. Dit "succes" heb ik ook ervaren in mijn supervisesessies met Ciara Mc.Enteggart. Sessies die ik in eerste instantie begon om meer te leren over Acceptance and Commitment Therapy. Vanwege dat succes, wat zich uitte in mezelf beter begrijpen, wat een positieve invloed had op al mijn interacties, wilde ik er steeds meer erover leren. Dit leidde ertoe dat ik de complexiteit en diepgang van deze therapeutische benadering ontdekte, die overigens niet altijd zichtbaar is aan de oppervlakte. En die ook niet zichtbaar was geworden als ik niet bereid was geweest mij er in te verdiepen.
Overeenkomst tussen Formule 1 en therapie
Verdiepen is uiteraard niet noodzakelijk. Je kunt immers prima 1,5 tot 2 uur naar een Formule 1 race kijken zonder alles te weten over strategieën en technische zaken. Wil je werkelijk meer begrijpen van keuzes die gemaakt worden ten aanzien van bijvoorbeeld een pitstop, bepaald gebruik van banden etc. dan zul je je er meer in moeten verdiepen. Oftewel als je doel is dat je meer begrijpt van het geheel, dan is het een logische stap om je er meer in te verdiepen en er meer over te leren. Zo ook dus met proces gerichte ACT. Als ik werkelijk wil begrijpen waarom ik doe wat ik doe, of waarom de cliënt doet wat hij/zij doet dan is het nodig om me meer te verdiepen in de materie, zoals bijvoorbeeld het Functioneel Contextualisme of de Relation Frame Theory.
Eén van de belangrijkste lessen die ik heb geleerd, door mij te verdiepen in procesgerichte ACT, is om oké te zijn met wie ik ben en 'waar' ik ben in het leven. Echt ervaren dat het oké is om niet alles te weten of niet meer te hoeven weten dan ik al weet (...alsof dat zelfs mogelijk is). Het is alsof ik mezelf al die jaren had verteld dat ik sneller moest racen met een auto die niet sneller kon en dat dat mijn schuld was. Dit te zien en te erkennen en mezelf volledig te accepteren (inclusief wat ik weet en niet weet, hoe ik eruitzie, wat ik leuk vind of niet leuk vind, enz.), is één van de grootste geschenken die ik ooit heb gekregen.
Snelheid is niet altijd de beste optie
Een ander cruciaal aspect in dat wat ik geleerd heb in het proces gericht werken met ACT, is het tempo van het werk. Dit is behoorlijk verschillend tussen het rijden in de Formule 1 en therapie. In de Formule 1 is het uiteindelijke doel immers om als eerste de finishlijn te passeren. Bij procesgerichte ACT daarentegen gaat het juist niet om zo snel mogelijk te finishen. Het gaat er juist om, om te vertragen zodat je kunt zien wat er allemaal gebeurt. Door te vertragen kun je simpelweg meer opmerken. Niet alleen jij, maar ook je cliënt. Zie het maar als in de herhaling of vertraging een inhaal actie of de start terugkijken. Wanneer je "snel" gaat, kun je gewoon niet alles opmerken. Langzamer gaan is al uitdagend genoeg. Vertragen maakt het gemakkelijker om te observeren wat er gebeurt, ernaar te kijken en de betekenis ervan te analyseren. Ik doe dit inmiddels niet alleen in therapiesessies maar in vrijwel elke interactie, zowel met mezelf als met anderen. Het kan soms vermoeiend zijn, en tegelijkertijd is er zoveel meer te zien, wat ik als waardevol ervaar, dat ik blij ben dat ik dit heb geleerd.
Fan van Formule 1 en therapie
Oké, de snelheid van werken komt niet overheen met de snelheid van rijden, maar de gelaagdheid en complexiteit wordt zichtbaar wanneer je bereid bent verder te kijken, bij Formule 1 en in therapie als proces gerichte ACT. Formule 1 gaat niet alleen om rondjes rijden. Net zoals therapie niet alleen om ‘oefeningen doen’ draait. Juist die gelaagdheid en erkenning van de meervoudige complexiteit maakt dat ik fan ben. Zowel van Formule 1 als van proces gerichte ACT.